به گزارش وبسایت ساختمان نیوز به نقل از مهر، در شرایطی که اقتصاد ایران با تهدید «مکانیزم ماشه» روبرو است، وزارت امور اقتصادی و دارایی به ریاست سیدعلی مدنی‌زاده، برنامه‌ای مبتنی بر مفهوم «پادشکنندگی» تدوین کرده است. این برنامه با هدف تبدیل شوک‌های اقتصادی به فرصت‌هایی برای اصلاحات ساختاری، بر چهار محور اصلی تمرکز دارد: جذب سرمایه خارجی، رفع موانع تولید، تسریع فرآیندهای گمرکی و حمایت از کارآفرینان.

سیدعلی مدنی‌زاده در جلسه‌ای با معاونان وزارت اقتصاد تأکید کرد که اقتصاد ایران باید از وضعیت تدافعی خارج شود و به سطح پادشکنندگی برسد. به گفته او، در این سطح، هر تهدیدی به عاملی برای اصلاح و رشد تبدیل می‌شود.

جذب سرمایه‌گذاری خارجی پایدار

در بسته پادشکنندگی وزارت اقتصاد، سرمایه‌گذاری خارجی تنها یک منبع مالی نیست، بلکه ابزاری برای اصلاح ساختارها و انتقال فناوری محسوب می‌شود. مدنی‌زاده معتقد است پایداری اقتصادی به تنوع منابع سرمایه و ارتباط با اقتصاد جهانی وابسته است و سرمایه‌گذاری خارجی باید ظرفیت‌های داخلی اقتصاد را فعال کند، نه اینکه جایگزین آن شود.

بر این اساس، وزارت اقتصاد با همکاری بانک مرکزی و سازمان سرمایه‌گذاری خارجی، برنامه‌ای جامع برای تسهیل ثبت شرکت، بیمه سرمایه و تأسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک با شرکای منطقه‌ای را آغاز کرده است. ایجاد ثبات در سیاست‌های ارزی، شفافیت در نظام مالیاتی و کاهش زمان ترخیص کالا، سه عامل اصلی برای جلب اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی عنوان شده است. به‌همین منظور، کمیته‌ای ویژه با حضور بخش خصوصی و اتاق بازرگانی برای رفع موانع صدور مجوز و مشکلات انتقال سود تشکیل شده است.

رفع موانع تولید با رویکرد اصلاحی

دومین محور برنامه پادشکنندگی، رفع موانع پیش روی فعالان بخش تولید است. به گفته مدنی‌زاده، دشمن در جنگ اقتصادی، تولید را هدف قرار می‌دهد تا اشتغال و سرمایه اجتماعی را تضعیف کند. برای مقابله با این موضوع، ستاد ویژه «پشتیبانی از تولید در شرایط تحریم» با حضور نمایندگان بانک‌ها، سازمان امور مالیاتی، بورس و گمرک تشکیل شده است تا مشکلات تولیدکنندگان به‌صورت میدانی حل شود.

طرح جدید وزارت اقتصاد، تسهیلات مبتنی بر اعتبار تأمین‌کنندگان و خریداران را جایگزین تخصیص مستقیم ارز کرده است. در این روش، تولیدکننده می‌تواند مواد اولیه مورد نیاز خود را با استفاده از اعتبار بانکی یا اوراق تأمین مالی پیش‌فروش کند. این شیوه ضمن کاهش فشار ارزی، به شفافیت گردش مالی در بخش تولید کمک می‌کند و به گفته وزیر اقتصاد، «قدرت خلق اعتبار را میان بازیگران واقعی اقتصاد توزیع می‌کند.»

تسهیل فرآیندهای گمرکی برای مقابله با تحریم

مدنی‌زاده هدف اصلی اصلاحات گمرکی را «رسیدن به ترخیص سه‌روزه کالا» اعلام کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از تأخیرها در گمرک ناشی از تعدد مجوزها و ناهماهنگی دستگاه‌هاست. وزارت اقتصاد برای حل این مشکل، راهبردی دو مرحله‌ای تدوین کرده است: ابتدا اصلاح آیین‌نامه‌ها با مشارکت بخش خصوصی و سپس ارائه لایحه اصلاح قانون گمرک به مجلس.

استفاده از سامانه‌های دیجیتال در گمرک، علاوه بر کاهش فساد و هزینه‌های تجاری، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های رسوب کالا می‌شود. به گفته کارشناسان، هر روز کاهش در زمان ترخیص کالا، معادل ده‌ها میلیون دلار صرفه‌جویی است. هوشمندسازی گمرک این پیام را به سرمایه‌گذاران می‌دهد که ایران در حال حرکت به سوی یک «اقتصاد قابل‌پیش‌بینی» است.

حمایت هدفمند از کارآفرینان و اقتصاد نوآور

در بسته پادشکنندگی، کارآفرینان به‌عنوان بازیگران اصلی توسعه شناخته می‌شوند. مدنی‌زاده از تشکیل «کارگروه سه‌ساله اقتصاد دیجیتال» و «هیئت مقررات‌زدایی ویژه اقتصاد نو» خبر داده است که هدف آنها تسهیل صدور مجوز، تأمین مالی استارت‌آپ‌ها و اتصال آنها به بازار سرمایه است. او همچنین بر حمایت کامل وزارت اقتصاد از ورود شرکت‌های فناوری به بورس تأکید کرد و گفت تاکنون مشکل یک مجموعه بزرگ در این زمینه رفع شده و مسیر ورود یک مجموعه دیگر نیز هموار گردیده است.

از دیگر اقدامات این وزارتخانه، طراحی یک نظام تأمین مالی پلکانی برای استارت‌آپ‌هاست تا بتوانند در مراحل مختلف رشد از ابزارهایی مانند صندوق‌های جسورانه و اوراق بدهی استفاده کنند. همچنین، طرح بیمه نوآوری و سرمایه‌گذاری خطرپذیر برای کاهش ریسک کارآفرینان در مراحل اولیه، در مرحله تصویب نهایی قرار دارد.

ایجاد هماهنگی میان نهادهای اقتصادی

بسته پادشکنندگی، وظایف نهادهای اقتصادی را به‌طور شفاف تقسیم کرده است: بانک مرکزی مسئول سیاست‌های ارزی و کنترل تورم، سازمان برنامه و بودجه مسئول کنترل هزینه‌ها و کسری بودجه، و وزارت اقتصاد مسئول امور مالیاتی، تأمین مالی، سرمایه‌گذاری و گمرک است. در این چارچوب، ستاد عملیات بازارهای مالی برای تصمیم‌گیری سریع در زمان بروز نوسانات خارجی تشکیل شده است.

مدنی‌زاده اطلاع‌رسانی دقیق به مردم را نیز بخشی از پادشکنندگی می‌داند که به افزایش مشارکت اقتصادی و کاهش رفتارهای هیجانی در بازار کمک می‌کند. به همین دلیل، وزارت اقتصاد در حال راه‌اندازی سامانه‌ای برای اطلاع‌رسانی آنلاین طرح‌های حمایتی است.

به باور کارشناسان، این بسته یک «دکترین جدید امنیت اقتصادی» برای کشور است که سیاست‌ها را از حالت خنثی‌سازی به سمت سازندگی هدایت می‌کند. در این نگاه، پادشکنندگی به معنای «قدرتمندتر شدن با هر ضربه» است. این مفهوم که نخستین بار در دهه ۱۳۹۰ مطرح شد، اکنون با افزایش فشارهای خارجی به اولویت سیاست‌گذاری تبدیل شده است. وزارت اقتصاد از نیمه سال ۱۴۰۳ طرح‌های مختلفی را در قالب این بسته واحد، با هدف نهایی تبدیل اقتصاد از یک مدل واکنشی به یک مدل کنشگر و فعال، تدوین کرده است.

منبع: مهر