به گزارش وبسایت ساختمان نیوز به نقل از خبرگزاری مهر، مجلس شورای اسلامی روز ۵ مهر ۱۴۰۴، پس از سال‌ها بررسی، طرح حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کرد. این مصوبه با هدف ساماندهی نظام پولی و افزایش کارایی مبادلات انجام شده است.

جزئیات مصوبه جدید

بر اساس قانون جدید اصلاح نظام پولی، تغییرات اساسی در ساختار پول ملی ایران ایجاد می‌شود. طبق این مصوبه، واحد پول جدید با عنوان «ریال جدید» تعریف شده که هر یک واحد آن معادل ۱۰ هزار ریال قدیم است. برای مثال، یک میلیون ریال قدیم برابر با ۱۰۰ ریال جدید خواهد بود. همچنین، واحد پول خرد «قِران» نام گرفته و هر ریال جدید معادل ۱۰۰ قِران است. این تصمیم به معنای بازگشت واحد پولی «قِران» به نظام پولی کشور است.

یکی از موضوعات اصلی مورد بحث، نام واحد جدید پول ملی است. کمیسیون اقتصادی مجلس بر حفظ نام «ریال» تأکید داشت تا از هزینه‌های روانی و اطلاعاتی تغییر نام جلوگیری شود. در مقابل، دولت و بانک مرکزی معتقدند که واحد جدید باید «تومان» نام‌گذاری شود، زیرا این نام در فرهنگ عمومی و معاملات روزمره مردم کاربرد گسترده‌ای دارد. دولت و بانک مرکزی همچنین پیشنهاد کرده‌اند که هر تومان معادل ۱۰ قِران باشد. این اختلاف نظر نیازمند توافق نهایی بین دولت و مجلس است.

پیشینه و روند بررسی لایحه

ایده حذف صفر از پول ملی مسیری طولانی را طی کرده است. کمیسیون اقتصادی مجلس در تاریخ ۱۲ مرداد سال جاری، لایحه‌ای را که از دولت دوازدهم باقی مانده بود، مجدداً بررسی و با حذف صفرها و حفظ نام «ریال» موافقت کرد. این لایحه پیش از این در مجلس دهم نیز تصویب شده بود اما به دلیل ایرادات شورای نگهبان به مجلس بازگشت. پس از سال‌ها توقف، با پیگیری بانک مرکزی، این لایحه دوباره در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا، هیئت دولت در تاریخ ۱۹ مرداد، مصوبه‌ای صادر کرد که بر اساس آن «تومان» و «قِران» به عنوان واحدهای پول ملی آینده تعیین شدند.

سابقه طرح حذف صفر

طرح حذف صفر از پول ملی سابقه‌ای حدوداً سه دهه‌ای دارد و اولین بار در سال ۱۳۷۲ به طور جدی مطرح شد، اما به نتیجه نرسید. این موضوع بار دیگر در دولت دهم پیگیری شد ولی به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاسی متوقف ماند. عامل اصلی طرح مجدد این ایده، تورم بالا و کاهش شدید ارزش ریال در دهه‌های گذشته بوده است. بر اساس گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، ریال ایران به یکی از کم‌ارزش‌ترین پول‌ها در مبادلات جهانی تبدیل شده است که این وضعیت بر اعتبار بین‌المللی پول ملی و مبادلات تجاری تأثیر منفی گذاشته است.

اهداف و چالش‌ها

حذف چهار صفر از پول ملی، مزایا و چالش‌های خاص خود را به همراه دارد.

مزایای اصلی این اقدام
از مهم‌ترین مزایای این طرح می‌توان به ساده‌سازی محاسبات و مبادلات روزمره اشاره کرد که نیاز به شمارش ارقام طولانی را از بین می‌برد. همچنین کاهش هزینه‌های چاپ اسکناس از طریق حذف اسکناس‌های کم‌ارزش، صرفه‌جویی قابل توجهی برای بانک مرکزی به همراه خواهد داشت. این اقدام می‌تواند اثر روانی مثبت بر انتظارات تورمی داشته باشد و به عنوان تلاشی برای تقویت ارزش پول ملی تلقی شود. علاوه بر این، حذف صفرها ایران را با استانداردهای جهانی در زمینه اصلاحات پولی همگام می‌کند.

چالش‌های مهم و ریسک های اجرایی
از سوی دیگر، چالش‌هایی نیز وجود دارد. هزینه بالای تولید و جایگزینی اسکناس‌ها و سکه‌های جدید در کوتاه‌مدت یکی از این موارد است. همچنین تغییر نرم‌افزارها و سامانه‌های پرداخت در سراسر کشور فرآیندی زمان‌بر و پرهزینه خواهد بود. خطر گرد کردن قیمت‌ها به سمت بالا و بروز تورم خرد نیز یکی از نگرانی‌های جدی است. در نهایت، احتمال سردرگمی عمومی در دوره گذار برای درک ارزش جدید پول وجود دارد.

تصویب حذف چهار صفر از پول ملی در مجلس، نقطه عطفی در تاریخ نظام پولی ایران به شمار می‌رود. این اقدام که پس از دهه‌ها بحث و تأخیر انجام می‌شود، گامی مهم برای اصلاح ساختار اقتصادی و تسهیل مبادلات است.

واکنش ها به تصویب حذف صفر از پول ملی

این مصوبه با واکنش‌های متفاوتی روبرو شده است. برخی معتقدند اعتبار پول ملی تنها با رشد اقتصادی بازمی‌گردد و حذف صفر تأثیر واقعی ندارد. حسین صمصامی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در تاریخ ۲۰ مرداد با رد دلایل بانک مرکزی برای این طرح گفت که حذف صفرها تأثیری بر رشد اقتصادی یا تورم ندارد و با توجه به گسترش پرداخت‌های الکترونیکی، تأثیر آن بر مبادلات اندک است. او هشدار داد که گرد کردن قیمت‌ها می‌تواند تورم‌زا باشد.

غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، نیز معتقد است این اقدام به تنهایی تأثیری بر تورم یا قیمت ارز ندارد و بیشتر اثر روانی و ساده‌سازی به همراه دارد. به گفته او، اگر این طرح در قالب یک مدل اقتصادی کامل و همراه با تنظیم نرخ ارز اجرا شود، می‌تواند مؤثر باشد.

منبع: خبرگزاری مهر