به گزارش ساختمان نیوز به نقل از مهر، مکانیسم ماشه یا اسنپ‌بک، ماده‌ای در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد است که در پی توافق هسته‌ای برجام در سال ۲۰۱۵ میلادی، به عنوان ابزاری برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران در صورت نقض تعهدات از سوی این کشور، در نظر گرفته شد. این مکانیسم، در حقیقت، یک اهرم فشار دیپلماتیک با هدف اعمال فشار بر ایران بود که همزمان با امضای توافق هسته‌ای به آن افزوده شد.

با وجود خروج ایالات متحده آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، واشنگتن در سال‌های پس از خروج خود از این توافق، تلاش کرد با استناد به مشارکت قبلی خود در برجام، مکانیسم ماشه را فعال کند. اما این تلاش‌ها با مخالفت اعضای دیگر برجام، به ویژه کشورهای اروپایی، مواجه شد. اروپا نیز در مقاطع مختلف، به‌عنوان عضوی از برجام، از مکانیسم ماشه به‌عنوان ابزاری برای فشار بر ایران استفاده کرده است، اگرچه کارایی و تأثیرگذاری آن همواره مورد تردید بوده است.

در مقابل این اقدامات، جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر سیاست “خنثی‌سازی و دور زدن تحریم‌ها”، تلاش کرده است تا تأثیر تحریم‌ها را بر اقتصاد خود کاهش دهد. ایران با توسعه روابط تجاری و اقتصادی با اعضای سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس، به دنبال گسترش همکاری‌های منطقه‌ای و غیرغربی است. تجربه سال‌های اخیر نشان داده است که تحریم‌های یکجانبه آمریکا، حتی گسترده‌تر از تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، فشار قابل توجهی را بر اقتصاد ایران وارد کرده است. با این وجود، این تحریم‌ها نتوانسته‌اند به طور کامل مانع تداوم تجارت و تولید در ایران شوند.

علیرضا سلیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، در واکنش به بحث فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تأکید کرد که ایران در سال‌های گذشته با تحریم‌های شدیدتری از تحریم‌های شورای امنیت مواجه بوده است. بنابراین، به نظر وی، فعال شدن اسنپ‌بک تأثیر خاص و جدیدی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت. وی اضافه کرد که تحریم‌های ثانویه آمریکا علیه ایران به مراتب گسترده‌تر و شدیدتر از تحریم‌های شورای امنیت بوده و با وجود این تحریم‌های شدید، ایران همچنان به فعالیت‌های اقتصادی خود ادامه داده است.

سلیمی با اشاره به جنبه روانی فعال‌سازی مکانیسم ماشه، گفت که این اقدام بیشتر بر روی عوامل روانی اقتصادی تأثیر می‌گذارد تا جنبه‌های ملموس آن. وی به نوسانات موقتی ارز در ماه‌های اخیر اشاره کرد و افزود که فعال‌سازی اسنپ‌بک ممکن است بر انتظارات تورمی و نوسانات موقت بازار ارز تأثیر بگذارد.

به گفته سلیمی، آمریکا و اروپا به دنبال سوءاستفاده از بار روانی فعال‌سازی اسنپ‌بک هستند، در حالی که پیش از این تحریم‌های گسترده‌تری را علیه ایران اعمال کرده اند. وی با اشاره به نقش فعال ایران در صحنه بین‌المللی تصریح کرد که ایران دست بسته نیست و طرح‌های مختلفی، از جمله طرح خروج ایران از NPT، در دستور کار مجلس قرار دارد.

این عضو هیأت رئیسه مجلس در پایان، با تأکید بر اینکه فعال‌شدن مکانیسم ماشه به معنای بن‌بست برای ایران نیست، به عضویت ایران در سازمان‌ها و اتحادیه‌های مختلف از جمله بریکس و شانگهای اشاره کرد که امکان دور زدن تحریم‌ها را برای ایران فراهم کرده است. وی بر تعامل بیشتر با اعضای این نهادها برای عبور از شرایط کنونی تأکید کرد. فعال سازی مکانیسم ماشه و پیامدهای آن، به طور قطع، مسأله‌ای پیچیده و چند وجهی است که نیازمند تحلیل عميق و بررسی تمام ابعاد آن می‌باشد. این موضوع نه تنها ابعاد اقتصادی، بلکه ابعاد سیاسی، دیپلماتیک و حتی نظامی نیز دارد که باید با دقت مورد بررسی قرار گیرد. ساختمان نیوز باید به این نکته توجه داشته باشد که در این مورد نظرات متفاوتی وجود دارد و نیاز به بررسی نظرات متخصصان و کارشناسان امر است. تحولات آتی در زمینه برجام و روابط ایران با جامعه بین‌المللی، نقش مهمی در تعریف آینده اقتصاد ایران خواهد داشت.

منبع: مهر