طراحی نما

امروزه طراحی نما جایگاه ویژه ای در ساختمان سازی پیدا کرده است. علاوه بر منحصر به فرد بودن طرح نمای مورد نظر و زیبایی و جلوه ای که به ساختمان می دهد می بایست المان های حساس و مهم دیگری را نیز در نظر گرفت. مواردی نظیر :

1.  مقاومت و استحکام نما
2.  زیبایی در طراحی نما
3.  استفاده از متریال مناسب
4.  توجه به دریافت نور مناسب
5.  تناسب طراحی با ساختمان های مجاور
6. جذابیت و گیرایی نما

انواع نما:

• ۱ – نمای کلاسیک
• ۲ – نمای مدرن
• ۳ – نمای تلفیقی

توجه داشته باشید طرح نمای شما از هر نوعی که باشد می بایست به تایید شهرداری منطقه برسد.

از اوایل سال ۱۳۹۴ تایید طرح نما در شهرداری به زمان گرفتن جواز ساخت منتقل شد و شما در همان ابتدا باید طرح مورد نظر خود را آماده و به شهرداری ارائه دهید.

کمسیون نما تشکیل می شود و با توجه به ضوابط که رعایت اصول فرهنگی، اقلیمی، ایمنی جزئی از آنهاست طرح شما بررسی و در نهایت تایید می شود. در مطالب بعدی هر یک از نماهای فوق را توضيح خواهیم داد.

تقسیم بندی ساختمان های شهر تهران به لحاظ نما :

ساختمان‌های عادی: کمتر از ۵۰۰۰ مترمربع،کمتر از ۷ طبقه روی زمین، قرارگیری در بافت مسکونی یا بافت مسکونی ،تجاری محله‌ای ،

ساختمان‌های با اهمیت: شامل بناهایی با مساحت ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ مترمربع، ۷ تا ۱۲ طبقه روی زمین ،

ساختمان‌های شاخص: شامل بناهایی با مساحت بین ۱۰۰۰۰ تا ۲۰۰۰۰ مترمربع، ۱۲ تا ۲۰ طبقه روی زمین،

ساختمان‌های بسیار شاخص: شامل بناهایی با مساحت بیش از ۲۰۰۰۰ مترمربع، تعداد طبقات بالاتر از ۲۰ طبقه روی زمین .

دو مورد اول در کمیته های نما و ساختمان های شاخص در معاونت شهرسازی و معماری و ساختمان های بسیار شاخص در شورای ارتقاء کیفی که شهردار تهران ، معاونین مرتبط و مسئولین سازمان ها ونهادهای مرتبط و اعضای شورا هستند مورد بررسی قرار می گیرند.

بخش دوم ضوابط ملحقات در نمای ساختمان: عناصرتأسیساتی در نما و تابلو:

👇 احکام ایجابی(الزامات بایدی): باید انجام گیرد:
۱) ضرورت طراحی اجرا و نصب کلیه عناصر مربوط به تأسیسات ساختمان اعم از مکانیکی، الکتریکی و نظایر آن در مکان هایی که در معرض دید از معابر عمومی قرار نگیرند.
۲) ضرورت طراحی محل تابلو در طراحی نمای ساختمان ها

👆 احکام سلبی (الزامات نبایدی) : نباید انجام گیرد:
۱) ممنوعیت طراحی و اجرای هرگونه تجهیزات تأسیساتی به طور نمایان در نمای اصلی، جانبی و جداره های شهری.
۲) عدم درج هرگونه نوشته بر روی نمای ساختمان مازاد بر آنچه که در نقشه نمای مصوب مجاز بوده است.
۳) عدم استفاده از علائم و نمادهایی که اشاعه دهنده تفکرات ضد دینی و ضد فرهنگی باشد.

بخش دوم ضوابط ملحقات در نمای ساختمان: عناصرتأسیساتی در نما و تابلو:

✅توصیه ها:
۱) استفاده از جاگلی، نمای سبز و … در لبه بالکن ها و یا در مجاورت پنجره هات به منظور تامین مطلوبیت بصری در معابر، مشروط به رعایت اصول ایمنی و بهداشتی
۲) هماهنگی شکل تابلوها در نمای کلیه ساختمان ها (خطوط زیری و – فوقانی تابلوها) با تابلوهای واحدهای همجوار.

👈تبصره ۰: ملحقات شامل کولرها (اسپیلت ها) کانالهای کولر، ناودانها، سیمها و کابلهای برق و تلفات دودکش بخاری، لوله های تاسیساتی و نظایر آن می باشد.
👈تبصره ۱: مشخصات تابلوها شامل (نسبت طول، عرض، ارتفاع و هماهنگی آن با دهنه واحد تجاری یا اداری، رنگ، جنس، تکنولوژی ساخت) می باشد.
👈تبصره ۲: به منظور استتار کامل تأسیسات و تجهیزاتت چنانچه امکان انتقال عناصر تأسیساتی و تجهیزاتی به بخش های غیرقابل رویت میسر نباشد، طرح پوشش هماهنگ با نمای اصلی ارائه گردد.

بخش سوم : پیش آمدگی و بازشوها در نمای ساختمان:

👆 احکام سلبی (الزامات نبایدی) : نباید انجام گیرد:
۱) ممنوعیت ایجاد هرگونه اختلاف سطح (لبه، پله، سکو و …) درسطح پایین نما (در خط زمین)
۲) ممنوعیت ایجاد هر گونه پیش آمدگی فضای ورودی در معبر عمومی
۳) پیش آمدگی عناصری همچون؛ لبه پنجره ها ، قرنیز و قاب سازی های مجاز در فضای معبر عمومی، بیش از ۱۰ سانتیمتر نباشد.
۴) عدم استفاده از بازشوهای با اشکال هندسی متفاوت و نامأنوس در نما.

👇 احکام ایجابی(الزامات بایدی): باید انجام گیرد:
۱) ضرورت طراحی اضای ورودی ساختمان، به صورت خوانا و متناسب با سایر ارکان و اجزاء نما
۲) ضرورت پیش بینی تدابیری همچون قرنیز برای کف پنجره ها، به نحوی که از لغزش آب بر روی نما و ایجاد لکه جلوگیری شود.

توصیه ها در خصوص :

پیش آمدگی و بازشوها در نمای ساختمان:

۱) عقب نشینی ورودی پیاده و ماشین از حد مالکیت
۲) پیش بینی فضای مورد نیاز جهک خشک نمودن البسه در محدوده ای خارج از دید عموم
۳) هماهنگی خطوط تراز، پیش آمدگی ها، بازشوها و لبه بالکن ها با نمای ساختمان های مجاور
۴) هماهنگی ابعاد و اشکال بازشوها با یکدیگر و توجه به بازشوهای موجود در پلاک های همجوار.

اهمیت طراحی نما در معماری مدرن

چرا نمای ساختمان مهم است؟

نمای ساختمان مانند یک جلد برای کتاب است. این جلد اولین چیزی است که توجه بیننده را به خود جلب می‌کند و انتظار او را از محتوا تعیین می‌کند. در معماری، نما نقشی کلیدی در شکل‌دهی به شخصیت یک ساختمان دارد. طراحی نما به‌عنوان رابطی بین محیط بیرونی و فضای داخلی، هم بر مخاطب تأثیر می‌گذارد و هم بر کاربری ساختمان. به این ترتیب، نمای یک ساختمان نه‌تنها از نظر زیبایی اهمیت دارد، بلکه عملکردهایی چون حفاظت از ساختمان در برابر عوامل محیطی، ایجاد حریم خصوصی، کاهش مصرف انرژی، و حتی تأثیرگذاری بر کیفیت هوای داخلی را نیز بر عهده دارد.

به عنوان مثال، نمای شیشه‌ای که امروزه در بسیاری از ساختمان‌های تجاری و اداری به کار می‌رود، با ایجاد فضای شفاف و روشن، هم نور طبیعی بیشتری را وارد فضا می‌کند و هم به صرفه‌جویی در مصرف انرژی کمک می‌کند. اما در عین حال، این نوع نما باید به گونه‌ای طراحی شود که میزان تابش گرما را کنترل کند تا از افزایش دمای داخلی جلوگیری شود. در این زمینه، استفاده از شیشه‌های دوجداره یا شیشه‌های کم‌تابش (Low-E) بسیار رایج است. این ترکیب هوشمندانه از زیبایی‌شناسی و کارایی، نشان‌دهنده نقش چندگانه نما در معماری مدرن است.

نقش نما در هویت بصری و ارزش اقتصادی

طراحی نما می‌تواند تأثیر مستقیمی بر ارزش اقتصادی یک ساختمان داشته باشد. ساختمان‌هایی که با نماهای مدرن و جذاب طراحی می‌شوند، اغلب ارزش بازار بالاتری دارند. در محیط‌های شهری شلوغ، یک نمای جذاب می‌تواند ساختمان را از رقبا متمایز کند و توجه بیشتری جلب کند. همچنین برای پروژه‌های تجاری، طراحی نمای منحصر به فرد می‌تواند باعث جذب مشتریان بیشتری شود و در نتیجه به رشد اقتصادی کمک کند.

یک مثال موفق در این زمینه، برج خلیفه در دبی است که با نمای خاص و منحصر به فرد خود نه تنها به یک نماد شهری تبدیل شده، بلکه به شدت بر رشد اقتصادی این منطقه تأثیر گذاشته است. معماری برجسته این برج با الهام از گل صحرایی هیمنوکالیس، نمادی از قدرت و پیوند با محیط طبیعی است. طراحی نمای آن به گونه‌ای است که از نظر بصری جذاب و از نظر ساختاری کارآمد است و به همین دلیل به یکی از موفق‌ترین پروژه‌های معماری جهان تبدیل شده است.

انواع نما در طراحی ساختمان

با پیشرفت فناوری و مواد جدید، امروزه انواع مختلفی از نماها وجود دارد که هر کدام با توجه به کاربری ساختمان و موقعیت جغرافیایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به برخی از معروف‌ترین انواع نماها اشاره می‌کنیم:

1. نمای شیشه‌ای
   ویژگی‌ها: شفافیت، انتقال نور بالا، مدرن
   مزایا: ایجاد فضاهای روشن و دلباز، کاهش مصرف انرژی به دلیل استفاده از نور طبیعی
   معایب: نیاز به تمیزی مداوم، امکان افزایش گرمای داخلی در تابستان
   موارد استفاده: ساختمان‌های اداری و تجاری مدرن
2. نمای آجری
   ویژگی‌ها: سنتی، مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی
   مزایا: طول عمر بالا، عایق حرارتی خوب، هزینه نگهداری پایین
   معایب: محدودیت در طراحی‌های مدرن
   موارد استفاده: ساختمان‌های مسکونی، مراکز فرهنگی
3. نمای سنگی
   ویژگی‌ها: طبیعی، لوکس
   مزایا: مقاومت بالا، زیبایی بی‌نظیر، عایق صوتی
   معایب: هزینه بالا، نیاز به زیرساخت‌های مقاوم
   موارد استفاده: ویلاها، هتل‌های لوکس، مراکز تاریخی
4. نمای فلزی
   ویژگی‌ها: صنعتی، مدرن
   مزایا: دوام بالا، انعطاف‌پذیری در طراحی، سرعت نصب بالا
   معایب: امکان خوردگی در صورت عدم استفاده از پوشش‌های محافظ
   موارد استفاده: ساختمان‌های صنعتی، کارخانجات، نمایشگاه‌ها

اصول و قواعد طراحی نما

۱. انتخاب مصالح مناسب

اولین گام در طراحی نما انتخاب مصالحی است که هم با محیط ساختمان همخوانی داشته باشد و هم از نظر عملکردی بتواند وظایف مورد نظر را به خوبی انجام دهد. مصالحی مانند شیشه، آجر، سنگ و فلز هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که باید بسته به نوع پروژه، شرایط آب و هوایی و حتی سلیقه کارفرما انتخاب شوند. به عنوان مثال، در مناطق مرطوب، استفاده از مصالح مقاوم در برابر رطوبت مانند سنگ یا آلومینیوم، گزینه‌های بهتری نسبت به آجر یا چوب هستند.

۲. استفاده از فناوری‌های نوین

امروزه تکنولوژی‌های نوین به طراحان امکان می‌دهند تا نماهایی بسازند که علاوه بر زیبایی، عملکرد بالاتری نیز داشته باشند. نمای هوشمند یکی از این فناوری‌هاست که به طور فعال با محیط پیرامون خود تعامل می‌کند. برای مثال، برخی از نماها می‌توانند به تغییرات دما و نور واکنش نشان دهند و با تنظیم میزان عبور نور و هوا، مصرف انرژی را کاهش دهند.

۳. هماهنگی با محیط

طراحی نما باید با محیط پیرامون خود هماهنگ باشد. این شامل تناسب با معماری‌های مجاور، فرهنگ محلی و حتی طبیعت اطراف است. به عنوان مثال، در طراحی نمای یک ساختمان در یک شهر تاریخی، بهتر است از سبک‌های مدرن یا مصالحی که با بافت سنتی منطقه هماهنگ نیستند، پرهیز شود.

۴. توجه به نورپردازی

نورپردازی نما نقش مهمی در بهبود جلوه‌های بصری در شب دارد. استفاده از نورهای مخفی، پروژکتورها یا حتی نورهای LED رنگی می‌تواند به زیباتر شدن نما کمک کند. در طراحی‌های مدرن، نورپردازی خلاقانه می‌تواند هویت و شخصیت یک ساختمان را در شب تغییر دهد.

چالش‌های طراحی نما

۱. مشکلات اقلیمی

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی طراحان نما، شرایط آب و هوایی است. در مناطق گرم و خشک، استفاده از مصالحی که بتوانند گرمای شدید را تحمل کنند و از انتقال حرارت به داخل ساختمان جلوگیری کنند، ضروری است. از طرفی در مناطق مرطوب و سرد، نیاز به استفاده از مصالح ضد رطوبت و عایق‌بندی حرارتی بالا وجود دارد.

۲. مقررات و محدودیت‌های قانونی

در بسیاری از مناطق شهری، قوانین سختگیرانه‌ای برای طراحی نما وجود دارد که شامل محدودیت‌هایی در زمینه ارتفاع، استفاده از مصالح خاص یا حتی رنگ‌آمیزی می‌شود. طراحان باید به دقت این قوانین را بررسی کنند تا از مشکلات قانونی و تغییرات ناخواسته در طراحی جلوگیری کنند.

۳. هزینه‌های بالا

استفاده از مصالح باکیفیت و فناوری‌های پیشرفته ممکن است هزینه‌های زیادی به همراه داشته باشد. طراحی نما نیازمند بودجه‌بندی دقیق و مدیریت منابع است. به عنوان مثال، یک نمای سنگی ممکن است زیبایی بیشتری داشته باشد، اما هزینه نصب و نگهداری آن بسیار بالاتر از مصالح دیگر است.

نمونه‌های موفق از طراحی نما

۱. مرکز ملی هنرهای نمایشی (NCPA) پکن
این ساختمان با نمای شیشه‌ای و فولادی خمیده، یکی از نمونه‌های برجسته طراحی مدرن است. نمای این ساختمان به گونه‌ای طراحی شده که بازتاب نور را در اطراف محیط منعکس می‌کند و در شب به طرز زیبایی می‌درخشد.

۲. برج هرست، نیویورک
این برج با استفاده از نمای شیشه‌ای و سازه فلزی، ترکیبی از زیبایی‌شناسی صنعتی و مدرن را به نمایش می‌گذارد. ساختار خلاقانه این برج به کاهش مصرف انرژی کمک کرده و آن را به یکی از پروژه‌های موفق در حوزه معماری پایدار تبدیل کرده است.

نتیجه‌گیری

طراحی نما، هنری است که هم به جنبه زیبایی‌شناسی و هم به جنبه عملکردی ساختمان توجه دارد. انتخاب مصالح مناسب، استفاده از فناوری‌های نوین و هماهنگی با محیط اطراف از عوامل کلیدی در طراحی یک نمای موفق هستند. با توجه به چالش‌ها و محدودیت‌های موجود، یک طراح نما باید بتواند تعادلی بین زیبایی و عملکرد برقرار کند تا ساختمانی با هویت بصری قوی و کارایی بالا ایجاد شود.

 ضابطه تفكيك باغات

مساحت كل بنا 

تراکم چيست